Door Géza M. Timčák – Samenvatting
De geschiedenis van yoga in Slowakije en Tsjechië gaat terug tot de tijd van de Oostenrijks-Hongaarse monarchie. Reeds in de 19e eeuw waren er sporen van interesse in Indiase filosofie en yoga in Hongarije, Bohemen en Moravië. Schrijvers als Jókai Mór en vertalers als F. Čupra introduceerden werken als de Bhagavad Gita en teksten uit het hindoeïsme en boeddhisme bij het publiek. De theosofie en mystieke tradities speelden een belangrijke rol in de vroege verspreiding van oosterse wijsheid.
Na de oprichting van Tsjechoslowakije in 1918 groeide de interesse, mede door publicaties van pioniers als V. Lesný, N.F. Čapek en P.A. Toušek. Boeken zoals Autobiografie van een Yogi en werken van P. Brunton vergrootten het bewustzijn. In de jaren 1930-1960 bloeide yoga ondergronds vanwege de ideologische beperkingen van het communistische regime, maar vanaf de jaren ‘60 bloeide het opnieuw op, mede dankzij de inzet van artsen, pedagogen en yogi’s zoals Dr. K. Werner, Dr. M. Bartoňová en Swami Vishnudevananda.
Yoga werd geïntegreerd in gezondheidszorg, revalidatie en lichamelijke opvoeding. Medische professionals als Dr. Z. Bašný en academici zoals C. Dostálek leverden wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van yogabeoefening. Internationaal contact met instellingen zoals Kaivalyadhama in India stimuleerde verdere verdieping.
In de jaren ’70 en ‘80 werden yoga-opleidingen, revalidatieprogramma’s en kinderprogramma’s ontwikkeld. Yoga werd onderdeel van de nationale gezondheid en sportstructuren, met duizenden beoefenaars en honderden instructeurs. Dit leidde in 1992 tot de oprichting van de Slowaakse Yogavereniging (SAJ), die sinds 2000 lid is van de Europese Yoga Unie en een erkend lerarentraject aanbiedt.
Sinds de val van het communisme in 1989 bloeide yoga in al haar moderne varianten – van klassieke yoga tot eigentijdse vormen – en kreeg het een vaste plaats in het Slowaakse gezondheids- en onderwijssysteem.
