Hoe kan dat proces  een bijdrage leveren aan het tot stand brengen van een leven met yoga van moment tot moment? Yoga met het doel een gezond, gelukkig en harmonieus leven te leven.


Laten we bij de beantwoording beginnen met twee pijlers die met elkaar verbonden zijn.

De theorie, vanuit de oude yogageschriften en het filosofische concept van prana dat wijzelf hebben, tot stand gekomen door ervaringen, kennis, ons oordeel;

De praktijk, met behulp van verschillende oefeningen, de toepassing ervan en het gebruik van prana. Oefeningen die leiden tot kennis en bewuste ervaring.

Theorie

Als we prāṇa zien als een kracht die alles doordringt, hoe is deze waar te nemen, te ervaren? 
Door het oefenen en verfijnen van onze bewustwording (awareness).

Als we prāṇa zien als een kracht die zich manifesteert in verschillende vormen, materie en subtielere vormen, zoals de prāṇa vāyu ’s,  hoe is deze waar te nemen, te ervaren?
Door het oefenen en verfijnen van onze bewustwording (awareness).

Als prāṇa een kracht is die zich laat ervaren, zich toont in de adem – hoe is deze waar te nemen, te ervaren?

Door het oefenen en verfijnen van onze bewustwording (awareness).

Waar we in de praktijk de focus op zetten, is duidelijk: awareness/bewustwording. Dit is het uitgangspunt.

In de theorie, zijn er drie vormen van prāṇamahā prāṇa (alles doordringend), de prāṇa vāyus (in ons) en de adem (als voertuig waarbij prāṇa de passagier is die meereist op de adem). 
Prāṇa kan een tastbare vorm aannemen (een element/tattva). Prāṇa doet zich voor inde vorm van gevoelens en gedachten (de mind) of een functie, bijvoorbeeld in de prāṇa vāyu’s. 
Prāṇa beweegt in stromen/kanalen/nāḍī’s, die deel uitmaken van het zenuwstelsel van ons lichaam.  De belangrijkste zijn Iḍā (ervaring van de geest/mind), Piṅgalā (ervaring van het manifeste/lichaam) en Suṣumṇā
Prāṇa vind je in Prāṇamaya-kośa, de verbinding tussen Annamaya-kośa en Manomaya-kośa, de schakel tussen  onze zintuigen en werktuigen.  Manomaya-kośa (geest /mind) brengt ons in actie om te bereiken wat we nastreven in de wereld.

Wat een belangrijke kracht!

Praktijk

Maar hoe ingewikkeld of gevorderd moeten de oefeningen dan zijn om dichter bij de waarneming en ervaring van prana te komen? Mogelijk zit beantwoording in de volgende stelling: “Eenvoud is het nieuwe gevorderd”!
Als we ons bewust willen worden, is eenvoud een sleutel tot diepgang. Ook als we onze bewustwording willen verfijnen, is eenvoud zeker een sleutel tot diepgang. Hoe we daarbij onze aandacht, ons gewaarzijn gebruiken, bepaalt  hoe de oefeningen ons helpen om te komen tot een vruchtbare, voedende ervaring.

Dit gewaarzijn krijgt een belangrijke plaats in āsanamudrābandhaprāṇāyāmapratyāhāra en dhāraṇā  oefeningen uit de klassieke Haṭha en Rāja Yoga.

Zelf laat me altijd weer graag verrassen hoe ik mee genomen wordt in deze verdieping zodra ik concepten loslaat. Als ik me losmaak van theorie en ideeën en écht ga ervaren. Dit is waarover het gaat, ook als gevorderde beoefenaar: het blijven kijken, ervaren met een open blik. De leerling blijven, verdiepen in het observeren en de draṣṭā te zijn. Jezelf toestaan wellicht gevestigde concepten los te laten. Dat geldt ook voor gedachten als: ik kan het niet, ik snap het niet, of ik ben gevorderde yogi en het moet veel dieper door ingewikkeldheid.

Laten we oefenen en ervaren hoe prāṇa stroomt, zodra we onze waarneming, onze bewustwording verdiepen. In theorie en praktijk! Oftewel door het verbinden van deze twee.

Stelling: door bewustwording, leren we onszelf beter kennen. Als we onszelf beter leren kennen, kunnen we beter worden. Als we beter worden, kunnen we veranderen. Als we veranderen kunnen we een  duurzamer verandering teweeg brengen. Als we een verandering teweeg brengen, kan er in en om ons heen meer  Dat brengt ons naar een gezonder, gelukkig en harmonieus leven Dan brengen we yoga echt tot leven door het van moment tot moment te leven.